فیلم opening night

جدال نقش با نقاش
شب افتتاح (۱۹۷۷)
جان کاساویتس
جان کاساویتس یکی از بزرگترین کارگردانان سینمای مستقل امریکا و کارگردانی شاخص از لحاظ پرداخت به فرم و مضمون است.هنگامی که اولین ساخته او (سایه ها ۱۹۵۱ )در دوران موج نو فرانسه در ابتدای دهه ۶۰ دوباره کشف گردید سبب ساز بسیاری از ایده ها وجریانات سینمایی کردید که شاید بتوان تاثیر عمده اش را در کارهای ژان لوک کدار مشاهده کرد.
شب افتتاح به سال ۱۹۷۷ از فیلمهای دوران کمال و پختگی کاساویتس است هرچند به نوعی کاساویتس ،کارگردانی همواره در حال تجربه بوده است و روند ثابتی در کارهایش مشاهده نمیگردد.
این فیلم از شاخص ترین فیلم هایی است که به تئاتر می پردازد؛ به احساس بازیگر روی صحنه و دلهرۀ او هنگام ایفای نقش.میرتل، قهرمان فیلم با دغدغۀ تنهایی رو به روست: تنهایی یک انسان، تنهایی یک زن و تنهایی یک بازیگر روی صحنه. او با کارگردان، بازیگر مقابل، نقش و در نهایت خودش در کشمکش است و این کشمکش ها به صحنۀ تئاتر کشیده می شود.
جالب اینکه از جایی به بعد در فیلم ،بیننده نمیداند و نمیتواند در بین زندگی واقعی هنرپیشه و انچه که بر روی صحنه بازی میکند تفاوتی قائل شود،گویی زندگی وی و نقشش انچنان در هم تنیده است که تفکیک این دو ،چه برای قهرمان زن فیلم و چه برای تماشاگر امکان ناپذیر میگردد. میرتل در حال تمرین تیاتری است به نام زن دوم ،زندگی زنی میانسال که در زمان بحران میانسالی شوهرش ترکش کرده است ،میرتل با پایان نمایش مشکل دارد ،اونمیتواند پایان را بازی کندو مدتی محدود ، تا شب افتتاحیه نمایش وقت دارد تا خودش را با نقش تطبیق دهدو از اینجا به بعد واقعیت(که مشابه با نمایش است) و نمایش (که شباهتی به واقعیت زندگی میرتل دارد)در هم گره میخورند.
بازی درخشان جنا رولندز،همسر جان کاساوتس در نقش میرتل مثال زدنی است .رولندز با مهارتی تمام جدال بازیکر با نقشش را انچنان نمایش میدهد که مخاطب را به تحسین وا میدارد.
تاثیر این فیلم بر دیوید لینچ و شاهکار متاخرش اینلند ایمپایر کاملا واضح و کتمان ناپذیر است. جان کاساوتیس در ایران نام چندان آشنایی نیست. درحالیکه در اروپا و آمریکا نام او را اغلب در کنار وودی آلن، ویم وندرس و جیم جارموش قرار میدهند.