سینمای اورسن ولز
جنبه های غریب ولز در ارتباط با صنعت فیلمسازی آمریکا، قسمت جالبی از تاریخ سینما را به خود اختصاص می دهد. اما اهمیت او به عنوان کارگردان به نوآوریهایی است که او در فیلمهایش داشته و تاثیری است که او بر فیلمسازان و تئوری فیلم گذاشته است. با در نظر گرفتن جنگ و جدل های همیشگی ولز با هالیوود و شرایط سختی که او در اروپا داشته، شگفت آور است که ابدا در فیلم هایش به لحاظ سبک و موضوع یکنواختی حس نمی شود.
شخصیت مرکزی در خیلی از فیلم های ولز مردی مغرور و قدرتمند است که فراتر از قانون و جامعه زندگی می کند؛ کین، آرکادین و آقای کلی (داستان فنا ناپذیر) قادرند با توسل به قدرت و موقعیت خود هر کاری را انجام دهند، کوئینلن (نشانی از شر) به خاطر حرفه اش به عنوان یک مجری قانون با بی عدالتی های زیادی مواجه است که با مقاصد او تناسب دارند. حتی مینافر (آمبرسون های شکوهمند) در دنیایی مدرن و جامعه ای صنعتی که جایگزین آریستو کراسی قرن نوزدهمی او شده است، بیگانه به نظر می آید که با معصومیتی از دست رفته پیوند خورده اند. تم معصومیت از دست رفته و سرنوشتی گریزناپذیر همراه با احساسی مالیخولیایی اغلب فیلمهای ولز را در بر می گیرد. یکی دیگر از تم های تکرار شونده این آثار، وجود مردانی پرقدرت و ثروتمند است که زندگی گذشته آنها توسط یک غریبه بررسی می شود.
ولز در اکثر فیلمهای خود از تمهید فیلمبرداری با عمق میدان استفاده کرده است؛ به خصوص در همشهری کین و آمبرسون های شکوهمند. اگرچه در بسیاری اوقات، حضور فیلمساز را از خلال تدوین فیلم ارزیابی می کنند، اما ولز خودش را از خلال میزانسن می نمایاند. ولز از طریق عمق میدان به تماشاگر اجازه می دهد تا جزئیات صحنه را به خوبی بررسی کرده، از خلال روایت و بسط و گسترش طرح، انتخاب خودش را برگزیند. ولز مفاهیم خودش را با استفاده از هدایت بازیگران در الگوهایی خاص، زوایایی غیر متعارف و لنز واید انگل بیان می کند. همچنین به خاطر پیشینه ی رادیویی اش به نحو شایسته ای از صدا بهره می برد.
در پایان به جرات ی توان گفت پی سینمای نوین بدست اورسن ولز ریخته شده است و جایگاه او در سینمای ناطق هم پایه ی گریفیث در سینمای صامت است. میراثی که از اورسن ولز به جا مانده در حقیقت شرح پیدایش و انقراض فردیت آدمی ست. تفرد مطلقی که در نمای دوگانه ی متناقض و به هم پیوسته ای به صحنه آورده شده است؛ کشش به سوی سلطه جوییو قدرت غایب هنرمند.
منبع: اورسن ولز در یک نگاه - سوزان دال - ترجمه آفاق احمدی - نقد سینما - شماره 10 - ص 138
